Quản lý chất lượng nông sản không gì tốt bằng quản lý từ gốc sản xuất. Huyện Mê Linh từ lâu được biết đến là “thủ phủ” của rau và hoa của Thủ đô nhưng mới đây đã nhen nhóm lên xu thế trồng cây ăn quả theo hướng sạch…

Hợp tác cùng phát triển

Hợp tác xã Khánh Phong (Mê Linh) gồm 7 hộ sản xuất với tổng diện tích hơn 10 ha. Mặc dù mới thành lập nhưng HTX hoạt động hết sức hiệu quả. Thay vì sản xuất các sản phẩm nông nghiệp đại trà, Khánh Phong tập trung chủ yếu vào những cây có giá trị cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường như ổi, táo, đu đủ... Trong đó ổi là loại cây chủ lực với chiếm diện tích hơn 5 ha trong tổng diện tích của cả HTX.

Vườn ổi của HTX Khánh Phong

Ổi của Khánh Phong chủ yếu là ổi Đài Loan. Đây là giống ổi mới, dễ trồng, ít tốn phân bón, công chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh nên chi phí đầu tư thấp. Theo anh Lâm - Chủ nhiệm HTX thì trồng và chăm sóc ổi không khó nhưng đòi hỏi sự cần mẫn, chăm chỉ của người làm vườn. Ổi Đài Loan trồng 7 - 8 tháng sẽ cho thu hoạch. Uu điểm của giống này là quả sáng bóng, thơm ngon, cho năng suất cao và được thị trường ưa chuộng.

Vườn ổi cho trái quanh năm nhưng từ tháng 6 đến tháng 8 là vụ chính. Để trái ổi to, đẹp không bị cháy nắng cũng như chống được ruồi vàng đục trái làm hư hỏng thì khi ổi đậu trái được 15 – 20 ngày phải dùng túi xốp thưa bọc bên trong và túi ni lông bọc bên ngoài để chùm trái lại. Sau khi bọc khoảng 2 tháng là có thể cho thu hoạch. Trung bình mỗi cây ổi ở năm thứ hai cho từ 10 – 15kg trái/cây, năm thứ 4 cho từ 50 – 60kg trái/cây và tăng dần ở các năm sau. 400 gốc ổi của gia đình anh Lâm dự kiến cho thu khoảng 40-50 tấn quả/năm.

Ngay từ khi mới thành lập, HTX đã xác định sản xuất theo hướng hữu cơ, nói không với phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật nên chất tồn dư là không có, đầu ra luôn được đảm bảo. Cụ thể, phân bón chủ yếu là phân chuồng ủ mục và chế phẩm vi sinh Bio-Em được sử dụng cân đối. Để hạn chế suy giảm sức khỏe của cây trong quá trình trồng anh Lâm thường xuyên tỉa bỏ bớt trái, đồng thời sau mỗi đợt thu hoạch phải cắt tỉa bớt các cành đã cho trái nhằm kích thích cây nảy mầm ra hoa lứa tiếp. Việc cắt tỉa cần chú ý sao cho hài hòa tránh gây tổn thương đến cây.

Ổi Đài Loan dễ trồng, sai quả

“Muốn vườn ổi cho năng suất cao thì mình phải vừa cắt tỉa vừa nuôi cành. Cắt tỉa cây giúp loại bỏ và xử lí được gần hết sâu, nấm bệnh, đó là cách phòng trừ tốt để cây khỏe cho ra quả mà không cần phải sử dụng bất cứ thuốc bảo vệ thực vật nào. Thời gian nuôi cành là lúc nhiều trái nên phải thêm phân bón sao cho điều độ, vừa phải thì trái ổi sẽ ngọt thơm”, anh Lâm tiết lộ bí quyết.  

Khách tinh ý, ăn là biết quả trồng ở đâu

Ổi Khánh Phong được được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng bởi trái giòn, ngon, nhiều nước, ít hạt, đặc biệt là vị ngọt mà khách tinh ý chỉ cần ăn đã có thể biết ổi được trồng ở đâu. Mỗi lần thu hái vườn ổi đều được thương lái vào tận nơi đặt mua hết.

“Cây ổi của HTX chúng tôi đang phát triển rất mạnh. Nhờ áp dụng đúng quy trình kỹ thuật nên mẫu mã đẹp, quả sạch và ngon, giá bán cao đền đáp lại công sức bỏ ra chăm sóc”, chị Vui - vợ Chủ nhiệm HTX phấn khởi chia sẻ.

Anh Lâm bọc vỏ xốp để bảo quản ổi

Cũng theo chị, ổi Khánh Phong đang được bán với giá dao động từ 30.000 – 35.000 đồng/kg, thị trường phân phối chủ yếu là hệ thống các cửa hàng hoa quả sạch ở Hà Nội và các đơn vị ở các tỉnh lân cận như Yên Bái, Vĩnh Phúc tới thu mua.

“Người tiêu dùng hiện có hai xu hướng sử dụng ổi. Thích ăn chín hẳn và thích ăn chín tới. Chín tới thì mã quả đẹp, màu sáng, vỏ sần, ăn giòn còn chín hẳn thì mã quả có màu vàng, ăn mềm, ngọt hơn”, chị Vui chia sẻ.

Vấn đề an toàn trong sản xuất và tiêu thụ luôn được HTX ưu tiên chú trọng. Tuy mới thành lập nhưng Khánh Phong cũng sớm áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sử dụng mã Qr code để sản phẩm đầu ra được đảm bảo, tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Đặc biệt, tham gia vào HTX, xã viên có nhiều quyền lợi như tập huấn sản xuất theo chương trình của VietGAP, liên kết với các hộ khác để sản xuất theo vùng chuyên canh một sản phẩm nhằm đạt sản lượng ổn định, có cơ sở pháp lý để tham gia thị trường.

Nhờ có những bước đi đúng đắn, phù hợp với nhu cầu thị trường mà quả ổi Khánh Phong của HTX thường được giá hơn các loại ổi hàng chợ, đem lại thu nhập khá cho xã viên. Anh Lâm tính toán, sau khi trừ tất cả các chi phí sản xuất, mỗi năm người trồng ổi nơi đây có thể lãi 400 – 500 triệu/ha.

Chị Vui tỉa cành

Mặc dù đang đạt được những thành công nhất định, tuy nhiên Khánh Phong vẫn còn nhiều khó khăn trong việc thúc đẩy HTX phát huy hết vai trò của mình. Vấn đề phát triển nông nghiệp công nghệ cao đang là nỗi trăn trở của các xã viên nơi đây. Làm thế nào để có thể tiếp cận được nguồn vốn của nhà nước với lãi suất thấp? Làm thế nào để có thể tiếp cận được các mô hình nông nghiệp công nghệ cao thực sự? Làm thế nào có thể tích tụ, tập trung đất để sản xuất?

Để có được vườn ổi xanh tốt như bây giờ, vợ chồng anh Lâm đã trải qua những ngày tháng hết sức gian khó. Đầu tiên là đi làm thuê, học hỏi kinh nghiệm rồi mới tính chuyện mua đất lập vườn. Tiền ít nên anh chị mua lại mảnh đất trũng rồi tiến hành đào mương thoát nước, lấy đất đắp thành những luống cao để trồng ổi.

Ổi cho thu hoạch

Khó khăn nhất của HTX là thiếu quỹ đất, cơ sở hạ tầng và đường giao thông nội đồng còn nhiều hạn chế, là kênh mương cần được nạo vét. Quanh vườn ổi là đồng trũng rất dễ ngập. HTX phải đầu tư tiền của, công sức để nạo vét kênh mương nên rất tốn kém...

Hi vọng thành phố Hà Nội sẽ có những chính sách thích hợp hơn nữa cho các mô hình chuyển đổi từ lúa sang cây ăn quả để người nông dân có điều kiện vượt khó làm giàu, người tiêu dùng được sử dụng sản phẩm sạch.

TRUNG ANH (Nông nghiệp VN)