Những ngày giữa tháng 3 chúng tôi về Ninh Thuận, khi người dân đã thu hoạch xong những trà ngô giống lai F1. Khác hẳn với không khí phấn khởi mọi năm là những gương mặt buồn bã vì mất mùa.

Gia đình chị Hồng Mai, thôn Nha Húi, xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn năm nay hợp tác sản xuất 1,5ha hạt ngô lai F1 với Trung tâm Sản xuất Giống cây trồng Nha Hố. Xuống giống từ cuối tháng 10/2018, đến thời điểm này gia đình chị đã thu hoạch xong. Sản lượng bắp cùi chỉ thu được 3,1 tấn (tương đương với trên 1,5 tấn hạt giống), bán hết được 30 triệu đồng, chỉ đủ tiền mua phân bón, thuốc BVTV.

Chị Hồng Mai cho biết: “Những năm trước năng suất ngô nhà tôi luôn đạt 8 – 10 tấn bắt cùi/ha, năm nay cũng kỹ thuật trồng và chăm sóc như mọi năm nhưng bị lỗ nặng. Tổng chi phí hết khoảng 60 triệu đồng cho 1,5ha, gia đình tôi lỗ đứt 30 triệu đồng”.

Theo chị Mai, vụ sản xuất ngô vừa rồi gặp thời tiết bất thuận, khi xuống giống lớn kéo dài khiến cây còi cọc chậm phát triển, cây trổ cờ thụ phấn lại tiếp tục gặp mưa làm cho trái bắp không có hạt. Do thua lỗ nặng chị đề nghị với đơn vị hợp tác sản xuất miễn giảm giá hạt giống bố mẹ.

Gia đình bà Tăng Thị Tâm, thôn Phú Thuận, xã Mỹ Sơn những năm qua là hộ điển hình về sản xuất hạt giống ngô lai F1, năng suất luôn đạt 9 - 10 tấn cùi/ha. Năm nay với diện tích xuống giống 7ha, cũng kỹ thuật trồng và chăm sóc như vậy, thậm chí cây ngô còi cọc gia đình bà còn đầu tư phân bón nhiều hơn mọi năm, nhưng năng suất cũng chỉ đạt 3 tấn bắp cùi/ha. Với chi phí 1 mỗi ha sản xuất hạt giống ngô lai F1 (tiền giống, phân bón, thuốc BVTV, công chăm sóc, thu hoạch, rút cờ, thụ phấn…) hết khoảng 35 – 40 triệu đồng/ha trong khí đó mỗi ha chỉ thu khoảng 27 triệu đồng. Như vậy vụ này lỗ 60 – 70 triệu.

Còn gia đình anh Nguyễn Đình Nho, thôn Đồng Mé, xã Mỹ Sơn xuống giống 3ha giống ngô LVN10, năng suất cũng chỉ đạt 2,7 tấn bắp cùi/ha...

Ông Đặng Minh Tâm, Phó Giám đốc Trung tâm Sản xuất giống cây trồng Nha Hố cho biết, năm nay trung tâm liên kết với nông dân sản xuất với diện tích 192ha tại các huyện Ninh Sơn, Ninh Phước. Trong đó có khoảng 90ha xuống giống sớm (cuối tháng 10 đến nửa đầu tháng 11). Đến nay toàn bộ diện tích ngô giống đã thu hoạch xong, năng suất bình quân chỉ đạt 2 – 3 tấn bắp cùi, giảm năng suất từ 60 – 70% so với các năm trước.

Nguyên nhân theo ông Tâm, do đầu vụ khi xuống giống gặp mưa nhiều, nhiều diện tích gieo đi gieo lại đến lần thứ ba đã dẫn đến cây sinh trưởng kém, trái bắp nhỏ, tỷ lệ cây 2 bắp thấp, nhiều cây không ra bắp. Đặc biệt đến tháng 12 khi ngô trở cờ lại tiếp tục gặp mưa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng thụ phấn, tỷ lệ kết hạt giảm rõ rệt.

"Những diện tích ngô giống F1 bị giảm năng suất chủ yếu tập trung ở trà xuống giống sớm, các diện tích gieo đi gieo lại, Trung tâm đã kịp thời có chính sách hỗ trợ 100% tiền hạt giống bố mẹ cho nông dân. Còn lại, hơn 100 ha diện tích thu hoạch vào cuối tháng 3 đến đầu tháng 4 trở đi, cây bắp phát triển khá tốt, hy vọng bù lại phần nào những diện tích năng suất thấp vừa qua", ông Đặng Minh Tâm.