Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) giai đoạn 2012-2015. Mục tiêu của đề án là tái cơ cấu để Tập đoàn phát triển mạnh hơn, tập trung vào 5 lĩnh vực: Thăm dò khai thác dầu khí; lọc-hóa dầu; công nghiệp khí; công nghiệp điện; dịch vụ dầu khí chất lượng cao (trong đó thăm dò khai thác dầu khí là lĩnh vực kinh doanh chính). Cùng với đó, Tập đoàn xác định sẽ tiếp tục nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh và phát triển bền vững, bảo đảm thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển ngành dầu khí Việt Nam.

Đổi mới liên tục trong những năm qua

Để thực hiện được mục tiêu nói trên, PVN sẽ có những điều chỉnh trong mô hình tổ chức quản lý, tổ chức lại hoạt động sản xuất kinh doanh, quản trị doanh nghiệp, phân công lại lĩnh vực kinh doanh, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ và thực hiện các giải pháp tăng năng suất lao động, giảm chi phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh và thoái vốn khỏi các doanh nghiệp không phù hợp với định hướng tái cấu trúc của Tập đoàn trong thời gian tới.

Giàn khoan mỏ Bạch Hổ

Thời gian qua, nhận thức được quá trình phát triển tất yếu gắn với việc đổi mới và tái cơ cấu doanh nghiệp, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) đã thực hiện sắp xếp lại Công ty mẹ và các đơn vị thành viên theo hướng tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực kinh doanh chính, nâng cao hiệu quả hoạt động, cũng như năng lực cạnh tranh trong và ngoài nước. Tập đoàn đã và đang tiến hành quyết liệt giảm tỷ lệ nắm giữ tại một số đơn vị hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ và lĩnh vực khác, hỗ trợ và tập trung nguồn lực cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh cốt lõi.

Công ty mẹ đã chuyển đổi thành công ty TNHH một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp từ ngày 1-7-2010 theo Quyết định số 924/QĐ-TTg ngày 18-6-2010 của Thủ tướng Chính phủ. Đến nay, Tập đoàn đã cổ phần hóa thành công hơn 20 tổng công ty, công ty, trong đó có nhiều doanh nghiệp quy mô lớn. Hầu hết các đơn vị thành viên PVN đều được cổ phần hóa thành công, thu thặng dư vốn về cho Nhà nước gần 25.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp được cổ phần hóa đều hoạt động hiệu quả và thu hút sự quan tâm đầu tư từ nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Hiện nay, có 32 doanh nghiệp thuộc PVN niêm yết trên thị trường chứng khoán (TTCK). Theo thống kê, các doanh nghiệp ngành Dầu khí trên TTCK, dù chỉ chiếm 3,8% về số lượng, nhưng chiếm tới 14,3% giá trị vốn hóa toàn thị trường.

Xét về hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty mẹ, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) của PVN trong giai đoạn 2006-2011 bình quân đạt cao hơn mức ROE trung bình của khu vực kinh tế Nhà nước. Khả năng sinh lời của tài sản (ROA) trung bình đạt 14%. Năng suất lao động bình quân giai đoạn 2006-2010 của PVN là 8,4 tỷ đồng/người/năm.

Hiệu quả đầu tư được thể hiện thông qua hệ số sinh lời từ đồng vốn đầu tư (ICOR) bình quân của Tập đoàn trong cả giai đoạn 2006-2011 ở mức 1,33, hiệu quả hơn nhiều so với mức trung bình của cả nước. Trên cơ sở đó, PVN tiếp tục giữ vững vị trí đầu tàu, vai trò trụ cột, chủ đạo của nền kinh tế đất nước, công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô có hiệu quả của Nhà nước, tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền quốc gia, bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, đi đầu trong công tác an sinh xã hội…

Mục tiêu của quá trình tái cơ cấu là xây dựng PVN thành Tập đoàn kinh tế năng động, có năng lực cạnh tranh trong nước và quốc tế, tối ưu hóa việc sử dụng mọi nguồn lực sẵn có, xã hội hóa, thu hút đầu tư trong và ngoài nước, từng bước phấn đấu trở thành tập đoàn kinh tế mạnh trong khu vực. Nhiệm vụ và kế hoạch chỉ tiêu chủ yếu Tập đoàn phải đạt được trong 5 năm (2011-2015) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là: Đạt tốc độ tăng trưởng bình quân từ 18 đến 20%/năm, tỷ suất lợi nhuận/vốn điều lệ hơn 20%/năm, gia tăng trữ lượng quy dầu từ 35 triệu tấn đến 45 triệu tấn/năm, tổng sản lượng khai thác dầu khí 142 triệu tấn, sản xuất điện được 108 tỷ kWh, sản xuất sản phẩm lọc dầu 45 triệu tấn, hóa dầu 1,8 triệu tấn, phân bón 8 triệu tấn, nhiên liệu sinh học 1 triệu tấn, doanh thu dịch vụ dầu khí trong tỷ trọng sản phẩm dầu khí chiếm hơn 35%, năng suất lao động trung bình đạt 13,5 tỷ đồng/người/năm.

Sắp xếp lại đội ngũ, hoàn thiện quy chế

Theo Đề án được duyệt, PVN sẽ hoàn thiện mô hình tổ chức, quản lý của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam để tập trung các nguồn lực vào lĩnh vực kinh doanh chính, thu gọn đầu mối quản lý, giảm thiểu cạnh tranh nội bộ, cắt giảm chi phí trung gian và nâng cao hiệu quả hoạt động. Công ty mẹ-Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam tập trung nguồn lực trực tiếp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh chính, nâng cao sức mạnh, tầm vóc để đảm nhận được vai trò định hướng, mở đường, tạo môi trường, hỗ trợ, giám sát các đơn vị thành viên trong Tập đoàn. Doanh nghiệp cấp II (các tổng công ty) phải đảm nhận một phần hoặc toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh thuộc một trong 5 lĩnh vực kinh doanh chính của Tập đoàn. Các công ty con (doanh nghiệp cấp III) chuyên môn hóa vào từng lĩnh vực sản xuất kinh doanh phù hợp với chuỗi liên kết, ngành, nghề kinh doanh của Công ty mẹ (hạn chế các công ty con cùng lĩnh vực). Không tổ chức doanh nghiệp cấp III theo hình thức công ty mẹ-công ty con. Có lộ trình để đến năm 2015, chỉ có Công ty mẹ - Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam - mới có công ty liên kết (đúng với bản chất của công ty liên kết là liên kết bằng thương hiệu, thị trường). Các tổng công ty không có công ty liên kết mà chỉ có các khoản đầu tư tài chính linh hoạt để tối đa hóa lợi nhuận với một tỷ lệ cho phép tối thiểu và cơ chế kiểm soát chặt chẽ.

Căn cứ vị trí và tầm quan trọng, PVN sẽ phân loại doanh nghiệp cấp II của Tập đoàn thành 3 nhóm đó là: Nhóm doanh nghiệp chủ chốt do PVN nắm giữ từ 51 đến 100% vốn điều lệ; nhóm doanh nghiệp do PVN nắm dưới 51% vốn điều lệ nhưng nắm quyền chi phối khác ngoài vốn và nhóm doanh nghiệp liên kết phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp.

Để thực hiện được định hướng nêu trên, PVN đã đề ra một số nhóm giải pháp là:

Thứ nhất, về các vấn đề vĩ mô: PVN đề nghị Chính phủ sớm hoàn thiện các văn bản pháp lý về tổ chức và hoạt động của Tập đoàn kinh tế, trước mắt sửa đổi Điều lệ tổ chức và hoạt động, ban hành Quy chế tài chính phù hợp với Tập đoàn. Cùng với đó, Tập đoàn cũng đề nghị Chính phủ ban hành quy chế công bố thông tin áp dụng đối với các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước, từ đó đẩy mạnh việc công khai minh bạch trong hoạt động của các doanh nghiệp, niêm yết cổ phiếu của các đơn vị trên các sàn giao dịch chứng khoán khi có đủ điều kiện.

Thứ hai, về tài chính và đầu tư, Tập đoàn sẽ không cho phép doanh nghiệp thành viên tiếp tục đầu tư góp vốn, thành lập mới doanh nghiệp trong lĩnh vực không thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính. Xây dựng lộ trình, giải pháp cụ thể đến năm 2015 thoái vốn khỏi lĩnh vực không thuộc lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính. Đặc biệt, xây dựng cơ chế thu hút mạnh hơn với các nhà đầu tư, song song thực hiện thoái vốn bằng tất cả các phương thức cho các nhà đầu tư có nhu cầu, kể cả việc bán trực tiếp trên sàn giao dịch chứng khoán. Mạnh dạn xử lý các đơn vị làm ăn thua lỗ, mục đích kinh doanh không phù hợp dưới các hình thức: Bán, khoán, cho thuê, sáp nhập, giải thể.

Thứ ba, để nâng cao năng lực, hiệu lực và hiệu quả quản trị doanh nghiệp, PVN nghiên cứu vận dụng các quy tắc, thông lệ quản trị tiên tiến trên thế giới vào quản trị các doanh nghiệp Nhà nước. Xây dựng quy chế, tiêu chí lựa chọn, bổ nhiệm người đại diện/người đứng đầu phù hợp và thay thế ngay nếu không phù hợp, không hoàn thành nhiệm vụ. Hằng năm, Tập đoàn thực hiện đánh giá nghiêm túc hiệu quả quản lý của người đại diện.

Rà soát thường xuyên các định mức kinh tế kỹ thuật phù hợp để cắt giảm chi phí. Điều chỉnh lại mô hình chiến lược phát triển của các đơn vị phù hợp với điều kiện của đơn vị mình và chiến lược của Tập đoàn, cơ cấu lại sản phẩm, thị trường, đầu tư, vốn cho phù hợp từng đơn vị.

Thứ tư, về đổi mới, tăng cường quản lý giám sát của Tập đoàn, người đại diện của Tập đoàn: Hoàn thiện cơ chế phân cấp thực hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của chủ sở hữu tại Hội đồng thành viên và người đại diện. Ban hành Quy chế giám sát cụ thể cho từng vấn đề trong kinh doanh. Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và minh bạch, công khai thông tin hoạt động của doanh nghiệp. Kiện toàn công tác xây dựng, phát huy vai trò giám sát của tổ chức Đảng và tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp.

Với những định hướng đó, hy vọng rằng, PVN sẽ phát triển hiệu quả hơn, bền vững hơn trong giai đoạn tới tiếp tục là đầu tàu của nền kinh tế.

Theo Báo Quân đội Nhân dân